Görme İşlevinin ve Görme Alanının İncelenmesi

İŞLEVSEL ARAŞTIRMALAR

Görme işlevinin, iki gözle görmenin, gözyaşı salgılamasının ve ağ tabakanın kan dolaşımının incelenmesini, gözün saydam ortamlarının bulanık ya da saydamsız olduğu durumlarda gözün görmesinin incelenmesini ve glokom (karasu) bulunup bulunmadığının araştırılmasını sağlarlar.

Görme işlevinin incelenmesi Görme alanının incelenmesi

Görme alanı, hareketsiz gözün hareketsiz bir nokta çevresinde görebildiği uzay yayılımıdır.

Ağ tabaka duyarlığı merkezden çevreye doğru azaldığından, görme alanının eşit duyarlıktaki bütün noktalarını birleştiren çizgiye izopter adı verilir. Çoğunlukla Goldmann perimetresi (görme alanı ölçer) ile yapılan görme alanı incelemesi, bir ışık noktasının büyüklüğünün ve gücünün belirlediği belirli sayıda izopterin bir çizime geçirilmesine dayanır. Görme alanında tesbit noktasının dışında yerleşmiş küçük bir kör nokta (Mariotte lekesi) bulunur; görme alanının incelenmesi, ağ tabakayı ve artkafa lobu korteksine kadar görme yollarını incelemeyi sağlar.

Renk görmenin incelenmesi

Doğuştan ya da sonradan edinilme renk görme anormallikleri birçok yöntemle araştırılır:

— adlandırma yöntemi: Renk görmesi incelenen kişiye, gösterilen renklerin adlarını söyletme-ye dayanır;

— İsihara tabloları yöntemi: Renkli noktalardan oluşmuş bir mozayik göstermeye dayanır; bu Karışık renkli noktalardan ayrı renkli olanlar, bir sayı ya da resim oluştururlar. Renk görmesi normal olmayan kişi, yanlış bir sayı söyler ya da normal gören kişinin hiçbir şey ayırdedemediği yerde bir sayı okur;

— sınıflandırma yöntemi: Giderek koyulaşan tonlarda bir dizi renkli düğmeyi düzenli olarak sınıflandırtmaya dayanır; en çok kullanılanı 15 ya da 85 düğmeli Farnsworth testidir;

— renkli karışımlar yöntemi: Seçilmiş bir 3. rengi oluşturmak için 2 rengi karıştırmağa dayanır; yararlanılan aygıt Nagel analoskopu’dur.

Göz içi basıncının düzleştirici tonometre ile ölçülmesi.

Elektroretinogram

Ağ tabakanın ışık parıltısı tarafından uyarılan elektriksel etkinliğinin, saydam tabaka yüzeyindeki elektrotlarla alınarak kaydedilmesiyle elde edilen eğridir. Yerel (erişkinde) ya da genel (çocukta) anesteziden sonra elektrotlardan biri gözyuvarının önüne, öteki kafatasma yerleştirilir; bir kaydedici aygıta bağlıdırlar. Elektroretinogram, ışık geçiren ortamların saydamsızlaşması, kalıtımsal ağ tabaka yozlaşması ya da damar hastalıkları durumlarında çok yararlıdır.

İki gözle görmenin incelenmesi

Göz hekimi tarafından başlatılır ve gerektiğinde şaşılık uzmanlarınca tamamlanır. İki gözle görmenin 3 derecesi ayırdedilir: Eşzamanlı algılama; birleştirme; üç boyutlu görüntüyü değerlendirme.

Gözyaşı salgılanmasının incelenmesi

Gözyaşı salgılanması Schirmer testi ile değerlendirilir. Derecelenmiş kurutma kağıdı, sümüksel zar alt çıkmazına yerleştirilir. Normalde gözyaşları, kağıdın belli sayıda bölümlerini 5 dakikada ıslatmalıdırlar. Bu test aracılığıyla gözyaşının az salgılandığı saptanırsa, saydam tabaka ya da sümüksü zar yaralarını araştırmak için bir damla, boyalı göz damlası damlatılır (genellikle flüoresein).

Glokomun araştırılması

Glokom (karasu) tedavi edilmezse yavaş yavaş körlüğe götüren süreğen bir hastalıktır. 3 öğesi vardır: Gözün aşırı gerilimi; göz siniri diskinin (papilla) çukurlaşması; görme alanının bozulması. Bazı tam olmayan biçimlerde kişinin normal mi, glokom kuşkulu mu, yoksa gerçekten glokomlu mu olduğunu öğrenmek için bazı testler uygulamak gerekir.

Göz içi basıncı eğrisi

Göz içi basıncı 24 saat boyunca önemli değisiklikler gösterir. Dolayısıyle, değişik saatlerde birçok kez (genellikle 4 kez) basınç ölçülebilir.

Basınç eğrisi

Bir ağırlık yardımıyla göz üstüne 4 dakika süreyle değişmez bir basınç uygulanırsa, saydam sıvı (ön oda sıvısı) doğal akış yollarıyla göz dışına kaçar. Başlangıç basıncı, bitirme basıncından azdır. Bu iki basınçtan «dışa akış kolaylığı» diye adlandırılan katsayı elde edilir. Glokomlularda bu katsayı düşüktür.

Su testi

Normal kişide hızlı ve bol miktarda su içme

(5 dakikada 1 litre), göz basıncında anlamlı bir artışa yolaçmaz. Bu testten önce ve test sırasında ölçülen göz içi basınçları arasındaki fark 10 mm civadan yüksekse, kişide büyük olasılıkla glokom vardır.
Deksametazon den«ftfltıesi

Normal kişide, 1 ay boyunca, günde 3 kez yüzde 0,1′lik deksametazonlu göz damlası damlatılması, göz içi basıncında 6 mm’den fazla bir yükselme yapmaz. Glokomluda ise, bu artış 16 mm’nin üstündedir.

Ekografi

Ekografi, sesüstü dalgalarının organın normal ya da hastalıklı iç yüzlerinden yansımasına dayanır (yöntem denizcilikteki radar ya da sonarlar tarafından uygulanana benzer).

Acısız ve ağrısız olan bu muayene, görme ortamlarının bulanık ya da saydamsız olduğu durumlarda (sözgelimi katarakt ya da camsı cisim içi kanama) ya da göz çukuru hastalıklarının teşhisinde son derece yararlıdır.

Flüoresein anjiyografisi

Yoğun bir boya eriyiğinin (flüoresein) toplardamar içine iğneyle verilmesi, ağ tabakadaki ve damar tabakadaki damar ağacının seçici olarak fotoğrafını çekmeyi ve boyanın damar tabaka düzeyindeki dağılımını incelemeyi sağlar. Eriyiğin iğneyle verilmesinden sonra değişik zamanlarda alınan fotoğraflar, dolaşım dinamiğinin incelenmesini sağlar. Bu muayene bazı göz siniri diski ödemlerinde, damar tabaka urlarında, damar tabaka iltihaplarında, ağ tabaka yozlaşmalarında son derece yararlıdır.