Gözyaşının Fizyolojisi

GÖZYAŞININ FİZYOLOJİSİ

Gözyaşları, gözyaşı bezi tarafından aralıksız salgılanırlar. Gözyaşı tuzlu, protein kapsayan, su niteliğinde bir sıvıdır. Saydam tabaka epitelinin kurumasını önler, göz kapaklarının kaymasını kolaylaştırır ve burun boşluklarını nemlendirir. Gözyaşlarının büyük bölümü buharlaşmayla yokolur. Geri kalanı, göz kapaklarının kırpılmasıyla gözyaşı yollarına taşınır. Bu yollar aracılığıyla burun boşluklarına ulaşır ve böylece gözden yaş akması önlenir.

MUAYENE YÖNTEMLERİ

Bütün tıbbi muayeneler gibi göz muayenesinden önce de sorgu gerekir. Hastanın yaşı, mesleği, daha önce geçirdiği hastalıklar ve göz hastalıkları arasında sık sık kalıtımsal bozukluklara ras-landığı için, ailesinin geçmişi konusunda sorular sorulur.

Gözle muayene

Gözle muayene sırasında hastanın genel durumu, eğik (lokalize) ışık yardımıyla ve gerektiğinde büyüteç ile göz kapaklarının ve gözlerin görünümü incelenir.

Görme keskinliğinin muayenesi

Javal oftalmometresi ile saydam tabakanın ön astigmatlığı, skiaskopi yöntemiyle de gözün toplam ışığı kırma gücü ölçüldükten sonra, her iki göz için ayrı ayrı yapılmalıdır. Uzaktan görme keskinliği, optik düzeltmeli ve düzeltmesiz olarak ve ondalıklı sayılamayla kaydedilir.

Düzeltme sonrası görme keskinliği 10/10′dur (ya da 1). Bazı kişilerin görme keskinliği normal olarak az ya da çok olabilir. Bu ondalıklar alfabetik ölçeklere uyarlar. Çocuklarda hayvanlı ölçeklerden, okuma-yazması olmayanlarda değişik yöneltide E’lerden yararlanılır. Yakından görme keskinliği ise, olası bir yakından görme güçlüğünün (presbitlik) düzeltilmesinden sonra, harflerinin boyu giderek küçülen birçok paragraftan oluşmuş Parinaud ölçeğiyle ölçülür.

Görme alanı

Görme alanı, ya kabaca parmaklarla ya da çeşitli perimetrelerle (sözgelimi Goldmann pe-rimetresi) incelenir.

Göz hareketliliği

2 çeşit göz hareketliliği vardır:

— gözyuvan içiyle ilgili hareketlilik (gözbebeklerinin çapı, gözbebeği refleksleri);

— gözyuvarı dışıyla ilgili hareketlilik (hastayı bütün yönlere baktırarak ve yakma bakmada yakınsama ve uyum reflekslerini arayarak gözyuvarı hareketlerinin muayenesi).

Saydam tabakanın duyarlılığının incelenmesi

Ya küçük bir pamuk parçasıyla ya da estezi-yometre adı verilen ölçekli bir iplikle uygulanmalıdır.

Biyomikroskopta muayene

Biyomikroskop (ya da yarıklı lamba) gözün düzlem düzlem (göz kapakları, sümüksel zar, saydam tabaka, ön oda ve saydam sıvı, iris, billur cisim, camsı cisim) incelenmesini sağlar.

Göz içi basıncının ölçülmesi

Çökertme tonometrelerinin yerini, günümüzde daha güvenilir ve kesin sonuçlar veren düz-leştirici tonometreler almaktadır. Normal göz içi basıncı 12 ile 18 mm civa arasında değişir.

Göz dibinin muayenesi

Göz muayenesi, göz dibinin incelenmesiyle sona erer. Göz dibi muayenesi düz ya da ters görüntülü bir oftalmoskopla ya da bir damla uyuşturucu madde damlatıldıktan sonra saydam tabaka üstüne yerleştirilen 3 aynalı temas camı (biyomikroskopta bütün göz dibinin gözlenmesini sağlar) ile yapılır. Gözbebeğinin, ağ tabaka damarlarının, ağ tabakanın ve özellikle sarı beneğin görünümü, muayene fişine özenle kaydedilmelidir.

Bu muayene, ağ tabaka merkez atardamarının basıncının ölçülmesini de sağlar.

TAMAMLAYICI MUAYENELER

Klinik muayene bazen, kesin bir teşhise varmak için ya da bir hastalığın evrim dönemini belirlemek için yetersiz kalır. O zaman, çeşitli la-boratuvar incelemeleri, bazı röntgen filmleri, işlev testleri gerekli olabilir.

LABORATUVAR İNCELEMELERİ

Alışılmış muayeneler dışında, özellikle uvea iltihaplarının (uveit) teşhisi için, -saydam sıvının (ön oda sıvısı) incelenmesi ve bakteri araştırması istenir.

Bakteri araştırması

Özellikle sümüksel zar salgılarında yapılır. Bir pamuk parçası üstünde toplanan salgılar, mikrop üretme ortamına konur. Bir mikrop ürerse, antibiyotik çizelgesiyle antibiyotiklere duyarlığı denenir.

Saydam sıvının incelenmesi

Birkaç göz hastalığı için (özellikle virüs kökenli bir hastalık ya da toksoplazmoz sırasında), ön odadan iğne ile alman saydam sıvının (ön oda sıvısı) laboratuvarda incelenmesi gereklidir.