Gırtlak Felçleri

GIRTLAK FELÇLERİ

Gerek uzaklaştırıcı ya da genişletici kaslar için, gerekse yaklaştırıcı ya da kasıcı kaslar için gırtlağın sinirlenmesini, gırtlak alt sinirleri sağlarlar. Sağ gırtlak alt siniri, boyun düzeyinde akciğer-mide sinirinden doğar, köprücük kemiği altı atardamarının altından geçerek gırtlağa ulaşır. Sol gırtlak alt siniri, embriyo kökenli nedenler yüzünden göğüs içinde aort kavsini dolanarak yolalır; sonra boyun bölgesine ve gırtlağa çıkar. Sol gırtlak alt sinirinin bu uzun yolu, göğüs içi organlarıyla ilişkileri nedeniyle hastalığa yakalanma sıklığını açıklar.

TEK YANLI FELÇ

Sık raslanır. Özel bir ses kısıklığıyla (iki tonlu ses) belirir. Sözkonusu şey, pes ve tiz seslerin karışmasıdır ve hastalığı akla getirir. Muayenede, ses tellerinin hareketsizliği ya da daha doğrusu felce uğrayan yanda bütün gırtlak yarısının, özellikle de ibriksi kıkırdağın hareketsizliği görülür. Ses teli, çoğunlukla orta çizgi yakınında ya da yaklaşma durumunda hareketsizleşebilir. Daha ender olarak önemli ses bozukluklarıyla birlikte uzaklaşma durumunda felç görülebilir. Hastalık nedeni bazen bellidir: Travma; ameliyatla tiroyit bezi çıkarılması; göğüs ameliyatları sırasında sinirin zedelenmesi. Ayrıca yerel bir kanserden kuşkulanmalı ve aranmalıdır: Tiroyit kanseri; yemek borusu kanseri; soluk borusu-bronş kanseri; kanserin lenf düğümüne yayılması. Damarlar, akciğerler ya da zehirleyici etkenler kökenli tek yanlı felçlere ise daha ender Taşlanmaktadır. Kaynağı bulunamayan felçler arasında, nedenin çoğunlukla virüsler olduğu ileri sürülmüş, ama pek ender kanıtlana-bilmiştir.

İKİ YANLI FELÇ

Felce tutulan her 2 telin beden orta çizgisinde hareketsiz kalmaları sırasında şiddetli bir solunum güçlüğüne yolaçar. O zaman, acil bir soluk borusu açma ameliyatı uygulamak gerekir. Bu felç, tiroyit bezi uruna ya da yemek borusuna bir cerrahi girişim sırasında olduğu gibi, çevresel kökenli olabilir. Bazen de merkezi kaynaklıdır ve genellikle beynin soğanilik bölümündeki damar bozukluklarının sonucudur.

BİRLEŞİK FELÇLER

Gırtlak felci öteki kafa sinirleri çiftlerinin felciyle birlikte bulunabilir ve değişik klinik sendrom-lar ortaya koyabilir.

— Tapia sendromunda XII. kafa sinirleri çifti felci, yarım dil felciyle birliktedir; derin boyun ya-ralanmalarıyla ilişkilidir;

— Avellis sendromu en sık raslanan sendromdur; gırtlak felci ve aynı yanda damak felci birliktedir. Ses kısıklığına, yutmada sıvıların burundan gelmesi ya da yutma sırasında soluk borusuna kaçması eklenir;

— Schmidt sendromunda, Avellis sendromuna ek olarak, omurilik felci ve omuzun kalkmasını engelleyen göğüs-köprücük-şakak kemikleri arası kası (başı yana çeviren kas) ve trapez kas felçleri biraradadır;

— Jackson sendromunda, Schmidt sendromuna ek olarak, XII. kafa sinirleri çifti felci ve yarım dil felci bulunur (bu son 3 sendrom genellikle merkezi kökenli, sık olarak da virüs kökenlidirler);

— Vernet (IX., X., XI. kafa sinirleri çiftleri), Collet (IX., X., XI. ve XII. kafa sinirleri çiftleri) ve Villaret (IX., X., XI. ve XII. kafa sinirleri çiftleri ve boyun sempatik siniri) sendromları, son kafa sinirleri çiftlerinin yaygın felçleridirler; ya kafa tabanındaki ya da boyun kulak altı bezi (parotis) arkasına raslayan üst bölgesindeki ur bozunlaram bağlıdırlar.