Kanseri Tedavi Etmenin Yöntemleri

Kanseri tedavi etmenin tek yolu onu çıkarıp atmak mı?
Hayır. Bazı belirli kanserler için, ilk ve en etkin tedavi, cer­rahi olarak çıkartılmasıdır. Diğerleri için ise, cilt ya da larinks (ses kutusu) kanserinde olduğu gibi, ameliyat ya da rad­yoterapi (radyasyon tedavisi) tedavisinin etkinliği eşit dere­cede iyi olabilir. Lenfomalar ile lösemiler gibi bazı tür kötü huylu hastalıklar için ise ilk ve en iyi tedavi, radyoterapi ya da kemoterapi (ilaç tedavisi) olabilir. Bunları tek başlarına ya da kombinasyon olarak kullanmak, iyileşmeyi de beraberinde getirebilir.
Yıllar önce babam kanser tedavisi gördüğü zamanlarda her şey çok kesindi. Ameliyatını oldu ve her şey çok çabuk bir şekilde bitti. Artık tedaviler çok daha uzun zaman alıyor gibi görünüyor ve çok daha karmaşık. Niçin?
Temelde doktorlar artık kanser ile başetme ve kanser tedavisi konusunda önceden olduğundan çok daha fazla şey bilmekteler ve kullanabilecekleri daha geniş bir tedavi seçeneği yelpazesi var. Bazen ameliyat gerekli olan tek tedavi biçimi olabilir ancak çoğu kanser için tam iyileşme ve yaşam oranı, ameliyat sonrası dönemde verilen radyoterapi ve/veya kemoterapi ile büyük ölçüde artırılabilir. Radyoterapi ilk tedavi (ilk basamak tedavi) seçeneği olabilir.
Bu tip terapiye verilen özel bir isim var mı?
Evet. Doktorlar bu tür tedavi vermeyi adjuvan ya da neoadjuvan tedavi olarak adlandırmaktalar.
Doktorlar adjuvan tedavinin gerekip gerekmediğine nasıl karar veriyorlar?
Her kanser türü için hastalığın ne kadar ilerlediğini yani kanserin bir organla ya da bir vücut bölgesi ile sınırlı kalıp kalmadığını, yanıbaşındaki lenf bezlerine yayılıp yayılmadığım, vücudun daha uzak bölgelerinde sıçramalar (metastazlar) olup olmadığını değerlendirebilmek için var olan karmaşık bir sistem mevcuttur. Buna evrelendirme adı verilir. Her ne kadar kanserin yayıldığına dair herhangi bir kanıt bulunmasa da, doktorlar bazı tür kanserlerin yayılmaya daha meyilli olduklarını bilirler. Bu nedenle de, bir sigorta poliçesi gibi, bunun gerçekleşme riskini azaltmak amacıyla adjuvan tedaviyi kullanırlar. Örneğin, bir ameliyat sonrası kanser hücrelerinin ilk yayılacağı yerler olan yakındaki lenf nodlarma radyoterapi verilebilir. Başka bir seçenek olarak da, ilaçlar radyoterapi sonrası verilebilir ve bunlar tüm vücudu dolaşarak vücudun diğer yerlerindeki kanser hücrelerini arayabilirler.
Bir kişinin Hodgkin hastalığında (lenf bezlerini etkiler) ya da lösemide olduğu gibi (kemik iliği ya da kan hücrelerini etkiler) vücutta yaygın olan bir dokuyu etkileyen kötü huylu bir hastalığı bulunduğu zaman, sistemik hastalık var denilir. Sistemik bir tedavi olan kemoterapi de, bu hastalıklarda en etkin ve ilk basamak tedavi olmaktadır.
Evre 1 hastalık ne demektir?
Evre 1 hastalık, kanserin ya da kötü huylu hastalığın, halen vücudun bir bölgesinde sınırlı iken yani erken olarak yaka­landığını belirtir. Eğer kanser yaygın ise, evre IV hastalıktan bahsedilir. Doktorlar tarafından hastalığın evrelendirilme-sinde kullanılan, üzerinde uluslararası platformda uzla-şılmış kesin kriterler mevcut olup, tedavinin türüne genellik­le bununla karar verilir.
Doktorlar bir hastalığın hangi evrede olduğunu nasıl biliyorlar?
Bugüne dek yapılmış olan tüm araştırmaların sonuçlarına bakarak. Eğer bir kişinin tedavisi testler tamamlanmadan önce başlarsa, bazı durumlarda bu kişinin en etkin tedaviyi almamış olması ihtimali bulunmaktadır.
Ameliyat geçirmem gerekip gerekmediğini nasıl bileceğim?
Doktorlarınıza güvenmelisiniz. Onlara ameliyatta ne yapılacağını, başka ne tür seçeneklerinizin bulunduğunu ve cerrahinin sizin üzerinizde nasıl bir etkisi olacağım sorun. Çoğu durumda, cerrahların çoğunun sizin durumunuz için en etkili tedavi olduğuna inandıkları bir ameliyat mevcuttur. Yine de, bazen, uzmanlar kendi aralarında çelişebilmektedirler, işte bu nedenle siz ameliyatın getiri ve götürülerini tartışabilmelisiniz. Halen size önerilen seçenekten memnun değilseniz, bir başka hekimin fikrini de alabilirsiniz. Bazı kişiler, her iki hekimin de önerileri aynı ise, sunulan seçeneği güvenilir bulabilmektedir fakat ikinci hekimin fikri öncekinden farklı ise, bu kafa karıştırıcı olabilmektedir.
Birçok şey sizin cerrahınız ile olan kişisel ilişkinize, onun sizinle ameliyatı tartışmaya ne derece istekli olduğuna size karar vermek için tanıdığı zamana bağlıdır.
Karar verdiğim şeyin gerçekte yapılması gereken şey olduğundan nasıl emin olacağım
Ameliyatınız öncesinde, cerrahınız neyi niçin yapacağını tam olarak açıklamalıdır. Daha sonrasında sizden ameliyat olmayı kabul ettiğinize dair bir izin formu imzalamanız istenecektir. Kanunen, cerrah, ameliyat sırasında acil bir durum olmadıkça ve önceden kabul edilen planda ani bir değişiklik gerekmediği sürece sadece sizin izin verdiğiniz işlemi gerçekleştirebilir. Böyle bir durum gerçekleşirse, cer­rah size ne olduğunu açıklamalı ve ne yapılması gerektiğini söylemelidir. Eğer bu açıklama sizi tatmin etmez ise, yasal olarak şikayette bulunma hakkınız vardır.