Kırma Anormalliklerinin Ölçüm Yöntemleri

Başlıca iki yöntem vardır: Skiaskopi; Javal oftalmometresi ile saydam tabaka astigmatlığının ölçülmesi.

Skiaskopi

Bu muayenenin yöntemi şöyledir: Kişiden 1 m uzaklıkta duran muayene edici, delikli bir düz ayna yardımıyla gözü aydınlatarak ışığın gözbebeğinde yansımasını inceler. (Çocukta, atropin gibi uyum yapmayı felç edici damlalarla gözbebeğinin genişletilmesi gerekir.) Aynanın hareket ettirilmesi

gözbebeğinde ard arda ışık ve gölge belirmesine neden olur. O zaman 3 olası durum değerlendirilir:

— gözbebeği bir kerede aydınlandığında ya da gölgelendiğinde, «hep birden gölge» denen olay gözlenir; bu durumda kişi 1 diyoptrilik miyoptur;

— ışık ve gölge, ayna ile aynı doğrultuda yer değiştiriyorlarsa, kişi bir diyoptriden az miyoptur-, normal görüyordur ya da hipermetroptur;

— ışık ve gölge aynanın doğrultusuna ters yönde yer değiştirirlerse, kişi 1 diyoptriden çok miyoptur.

O zaman, «hep birden gölge» denilen olayı elde edinceye kadar, gözönüne değişik değerde düzeltici camlar yerleştirmek yeterlidir. Hep birden gölge olayından kırma derecesi çıkarılabilir. Bu işlemlerin iki temel meridyende tekrarlanması, toplam astigmatlığın ölçümünü de sağlar.

Saydam tabaka astigmatlığının ölçülmesi

Javal oftalmometresi, saydam tabakanın ön yüzünün astigmatlığını ölçmeyi sağlar.

Saydam tabakanın ön yüzü bir dışbükey ayna rolü oynar. Muayene edici, bu aynada, yarım daire biçiminde bir yay üstüne yerleştirilmiş ışıklı kutuları izler.

Birinci kutu kırmızı ve dikdörtgen, ikincisi yeşildir ve merdiven basamağı biçiminde derecelenmiş bir yüzü vardır. Her basamak, astigmatlığın 1 diyoptrisine uyar. Kutuların ortası eksen çizgisi denen siyah bir çizgi ile işaretlenmiştir.

Kutular net olarak görüldüğü zaman, dereceli yayın görme ekseni çevresinde döndürülmesi, eksen çizgilerini birbirlerinin uzantılarına koymayı sağlar. Böylece, astigmat sistemin temel düzlemlerinden biri belirlenir. Bir düğme yardımıyla, kutuları taşıyan dereceli yay 90° döndürülür. Bu durumda 3 olasılık vardır:

— kutuların görüntüleri temas durumunda kalırsa, temel iki düzlemin eğilimlilik eksenleri aynıdır ve dolayısıyle astigmatlık yoktur;

— kutuların görüntüleri birbiri üstüne binerse, bu binişmenin basamak sayısı, astigmatlığın mutlak sayısını belirtir;

— görüntüler birbirlerinden ayrılırsa, bir düğme yardımıyla temas durumuna getirilir; sonra, dereceli yayın yeniden döndürülmesiyle, görüntülerin birbiri üstüne binmesi sağlanır.

Bu muayene bir yandan astigmatlığın eksenini ve mutlak değerini tanımayı, öte yandan saydam tabakanın eğikliğinin yarıçaplarının değerini dereceli yay üstünde doğrudan ölçmeyi sağlar. Temas camlarının verilmesinde çok önemlidir.

Ölçüm yöntemlerinin yorumlanması

Bu iki ölçüm yönteminin birleşmesi, kişinin ışığı kırmasının mutlak değerini öğrenmeyi sağlar. Bu değerden yola çıkılarak bir deneme aygıtı ile yapılan denemeler, gerçek düzeltici değeri bulmayı sağlar; deneme aygıtında her göz için ayrı ayrı değişik camlar denenir.

PRESBİTLİK

Presbitlik değişik yaşlarda ortaya çıkabilir. Genellikle 40-45 yaşlarına doğru belirir. Normal okuma uzaklığında (33 sm) tutulan bir cismi net olarak görme güçlüğüyle nitelenir. Billur cismin uyum yapma gücündeki azalmaya bağlıdır ve okumada ya da iğneye iplik geçirmek gibi işlerin gerçekleştirilmesinde güçlük çekmeyle ortaya çıkar. Tedavisi yalındır. Uyum yapma yitimini ödünle-yen dışbükey camlar kullanmak yeterlidir. Bu dışbükey camlar, uzağı görmek için yapılan düzeltmeye eklenecektir. Toplam yakın düzeltme bu yüzden, kişilere göre değişiktir. Genel olarak 40 yaşında 1 diyoptri, 50 yaşında 2 diyoptri, 60 yaşında 3 diyoptri eklemek gerekir. Böylece, sözgelimi 50 yaşındaki 2 diyoptrilik bir hipermetrop, yakından görmek için 4 diyoptrilik bir düzeltme camı taşımalıdır; 2 diyoptrilik bir miyop gözlüklerini çıkarmalı, normal gören (emeotrop) bir kişi ise 2 diyoptrilik cam taşımalıdır.