Koku Almanın Fizyolojisi

KOKU ALMANIN FİZYOLOJİSİ

Hava akımı

Koku alınabilmesi için burnun içinden bir haya akımının geçmesi, böylece de kokulu maddenin, burun mukozasının küçük bir alanını oluşturan koku epitelinin koku hücreleriyle ilişkide olması gerekir (soluk almada içeri çekilen havayı koklama işlemini artırabilir). Soluk verme havası, besinlerin kokusunu algılamayı sağlar ve taddan çok daha ince duyumlar getirir.

Koku uyarısı

Bu uyarı, kimyasal farklılıklarıyla orantılı olarak etki eden etkin moleküller tarafından oluşturulur (kokulu bir cisim uçucu, suda ya da yağda eriyebilir olmalıdır).

Sinirsel olaylar

Kokuların şiddeti (değişken eşik) ve niteliği (çok zengin) ayırdedilebilir. Koku mesajı, omurilik soğanına, oradan da beyin kabuğu ve kabuk altı alanının karmaşık oluşumlarına iletilir.

Koku alma işlevi beslenme, cinsellik ve araştırmada (bu, hayvanda insandakinden daha önemlidir) önemli rol oynar.

DOLAYSIZ MUAYENE

Burnun ön taraftan görerek muayenesi 2 kapaklı (dıştaki kapak hareketlidir) bir spekülum yardımıyla uygulanır. Aydınlatma çoğunlukla bir Clar aynasıyla sağlanır. Bu ayna, baş duruşu değiştirilerek yaklaşık bütün burun boşluğunun (özellikle boynuzcuklar ve mecralar bölgesi) incelenmesini sağlar.

Burnun arkadan görerek muayenesi, yutağın burun parçasını ve burun arka delikleri bölgesini göstererek burun muayenesinin tamamlanmasını sağlar. Bu muayene, buğulanmayı önlemek amacıyla daha önceden ısıtılmış küçük çaplı bir aynanın, yumuşak damak arkasına sokulmasına dayanır.

İŞLEVSEL MUAYENE

Solunum işlevi çok yalın bir biçimde, parlak bir metal parçası (Glatzel aynası) üstünde soluğun bıraktığı buğu lekelerinin ölçülmesi ve karşılaştırılmasıyla incelenebilir. Rinomanometri ve rinoreografi yöntemleri daha kesin ölçümler sağlar.

Koku alma işlevi, bilinen kokularda sıvılarla doldurulmuş şişeler yardımıyla niteliksel ve niceliksel olarak incelenebilir.

Daha ileri bir muayene, olfaktometrelerle (burnun koku alma derecesini ölçen aygıtlar) ve nesnel yöntemler uygulanarak (elektroansefalografi) gerçekleştirilir.

RÖNTGEN MUAYENESİ

Röntgen filmleri burnun kemik çatısı düzeyindeki kırıkların araştırılmasında ve parçaların yer değiştirmesinin incelenmesinde kullanılır (burun sırtına dikey tomografiler).

Özellikle, klinik muayeneyle ancak dolaylı yollarla ulaşılabilen sinüsler düzeyinde önemli bilgiler verir. Filmin çeşitli duruşlarda alınması gerekir: Burun-çene; burun-alın. Çoğunlukla, urlarda normal röntgen filmi yetersizdir ve tomografiye (karşıdan ve yandan kesit filmler) başvurmak gerekir.