Yüz Ağrıları

YÜZ AĞRILARI

Bunlar yüzdeki sinir kökenli ağrılardır. Hastalıkların en ağrılılarındandırlar. 3 büyük grupta sınıflandırılırlar: Üçüz sinirin nedeni bilinmeyen ağrısı; üçüz sinirin (V. kafa sinirleri çifti) ikincil ağrısı; yarım baş ağrısı.

ÜÇÜZ SİNİRİN NEDENİ BİLİNMEYEN AĞRISI

Üçüz sinir, kafa sinirlerinin 5. çiftidir. Yüzün ve ilişiklerinin deri ve mukozalarının duyarlığını ve çiğneme işlevini sağlar. Üçüz sinirin bu ağrısını ortaya çıkaran neden bilinmemektedir.

Teşhis

Üçüz sinirin nedeni bilinmeyen ağrısı her zaman aynı klinik tablo ile ortaya çıkar: Hasta, sürekli olmayan nitelikte, 1-2 saniyelik kısa nöbetler halinde gelen ve başlaması ile sona ermesi apansızın olan bir ağrıdan ötürü hekime başvurur. Nöbetler arasında hiç ağrı yoktur. Ağrı dayanılmaz derecede şiddetlidir ve hasta rahatlamak için her şeyi dener.

Ağrının yerleşimi kesinlikle tek taraflıdır.

Ağrı yemek yemek, yıkanmak, traş olmak gibi bir iş ile ortaya çıkabilir ve hasta, uyarının nöbeti başlattığı yeri gösterebilir: Bu, «tetik bölgesi»dir. Nöbet sonrasında, hiç bir uyarının etkili olmadığı, uyarıya yanıt vermeyen bir dönem vardır.

Üçüz sinirin (V. kafa sinirleri çifti) 3 dalı vardır. Hastalığın başlangıcında yalnız bir dal hastalanmıştır; daha sonra, ağrı ötekilere de yayılır. Böylece, hareketle ilgili belirtiler (yüz spazmları) ve damarsal belirtiler (yüz kırmızılığı ve aşırı salgı) ortaya çıkar.

Klinik belirtiler (ağrının şiddeti ve nöbetlerin sürekli olmaması; ağrıyı başlatıçı bölgeler bulunması) ve negatif sonuç veren sinir muayenesi (hiç bir nesnel belirti yoktur) sayesinde teşhis konur.

Evrim

Üçüz sinirin nedeni bilinmeyen ağrısı, birkaç aydan birkaç yıla kadar değişebilen düzelme dönemleri ile bölünmüş ağrılı dönemler halinde gelişir. Ama zaman geçtikçe, ağrı nöbetleri sürek-lileşir.

Ayırıcı teşhis

Öteki sinir ağrılarının ayırdedilmesi gerekir.

Üçüz sinirin ikincil ağrısı sürekli bir ağrı ve nesnel sinir belirtileri gösterir. Yarım baş ağrısı daha uzun sürer ve tetik bölgesi yoktur. Dil-yutak siniri (IX. kafa sinirleri çifti) ağrısının yeri, üçüz sinirinkinden oldukça değişiktir. Başlatıçı nedeni yutmadır.

Tedavi

Eskiden, siniri uyarı bölgesi düzeyinde, yani üçüz sinirin dallarının doğduğu yer (ya da Gasser gangliyonu) düzeyinde alkol ile uyuşturmaya dayanırdı.

Günümüzde sara tedavisinde kullanılan ve etkili maddesi karbamazepin olan bir ilaçtan yararlanılmaktadır. Bu ilacın tam etkililiği yüzde 60, kısmi etkililiği yüzde 2O’dir; yüzde 20′lik bir etkisizlik vardır.

ÜÇÜZ SİNİRİN İKİNCİL AĞRISI

Nedenler

Nedeni bilinmeyen üçüz sinir ağrısının tersine, belirgin bir nedeni vardır: Mekanik ya da enfeksiyon kökenli bir bozun ağrıya yolaçar. Mekanik bozun sinirin bütün düzeylerinde, yani başlangıç çekirdekleri, Gasser düğümü, çevresel dallar (kırıklar, bir diş çekimi sırasında sinirin zedelenmesi), sinirsel sonlanmalar (diş ağrıları) düzeylerinde bir travma ya da bası olabilir. Öteki bozunlar arasında zona, kemik iltihabı, kötücül ur, v.b. sayılabilir.

Teşhis

Ağrı süreklidir ya da daha doğrusu, dönem dönem gelen ağrı nöbetleriyle gelişen sürekli bir ağrı vardır. Fazla şiddetli değildir, katlanılması güç olan şey, yarattığı sinirsel gerilimdir.

Sinirsel belirtiler nesneldir. Deri-mukoza duyarlığı biraz yitmiştir, gözün saydam tabaka reflekslerinde de yitim görülür. Üçüz sinirin muayenesi bazen, ağrıya neden olan bozunun ortaya çıkarılmasını sağlar.

Evrim

Üçüz sinirin ikincil ağrısı, tedavi edilmedikçe sürekli ve kalıcıdır.

Ayırıcı teşhis

Üçüz sinirin nedeni bilinmeyen ağnsındaki gibidir.

Tedavi

Temelde nedene yöneliktir, yani ağrıyı başlatan nedeni (bozun ya da hastalık) bulmak ve tedavi etmek gerekir.