Antikorlara ve Kan Aktarımına Bağlı Kansızlıklar

ANTİKORLARLA OLUŞAN ALYUVAR YIKIMLI KANSIZLIKLAR

KAN AKTARIMLARINA BAĞLI ALYUVAR YIKIMLI KANSIZLIKLAR

Kan gruplarının yanlış saptanması sonucu ya da uygun olmayan kanın yanlışlıkla verilmesinde, alıcının antikorlarının kendine verilen alyuvarları yıktığı zaman ortaya çıkarlar. (Konunun başına bakınız.)

ÖZANTİKORLARA BAĞLI KANSIZLIKLAR

Özantikorlar, kişinin kendi öz alyuvarlarına karşı yaptığı antikorlardır. Bir alyuvar yıkımı karşısında teşhis, karmaşık kan incelemeleriyle kanda ya da alyuvarların üstünde özantikorlar araştırılmasına dayanır.

Bu özantikorlar:

— tam olabilirler; yani alyuvarların yıkımına ya da birikişmesine yolaçarlar;

— eksik olabilirler; yani birikişme (aglütinas-yon) yapmazlar, ama öteki antikorların birikişme yapmasını önlerler;

— bunlar + 4°C’ta etkimelerine göre soğuk ya da sıcak antikorlar olabilirler.

İvegen alyuvar yıkımlı kansızlıklar Soğuk özantikorlar ile

Bu kansızlıklar, çoğunlukla virüs kökenli bir akciğer hastalığının ihtilatıdırlar. Kansızlık, genellikle hastalığın 2. haftasının sonuna doğru ortaya çıkar.

Birkaç saatte, sidikte hemoglobin bulunması ve orta derecede ya da şiddetli bir alyuvar yıkı-mıyla birlikte ivegen bir kansızlık yerleşir. Dalak büyümüştür. Kan sayımı birçok genç alyuvarla (retikülosit) birlikte, toplam alyuvar sayısında azalma, parçalı çekirdeklilerden oluşan bir akyuvar sayısı artışı (lökositoz) ortaya koyar.

Hastanın alyuvarları ile (dolaysız) ya da serumunda yapılan (dolaylı) Coombs testi, teşhisi doğrulamayı sağlar. Tedavi altında, evrim, ender olarak öldürücüdür: Birkaç haftada hasta iyileşmelidir.

Tedavi kan vermeye ve kortizon türevlerine dayanır.

Başka hastalıklar da bu tür kansızlıklara yol-açabilirler: Kabakulak; enfeksiyöz mononükleoz; grip; v.b.

Soğuk özantikorsuz

Bu kansızlıklar «Lederer-Brill sendromu» diye de adlandırılırlar.

Özellikle süt çocuklarında ve çocuklarda, çoğunlukla sonbaharda ya da kışın oluşan bir üst solunum yolları iltihabının (anjin, nezle gibi) ihtilatı olarak ortaya çıkarlar. Ama kızamık, kızamıkçık, suçiçeği gibi virüs hastalıklarının bir ihtilatı da olabilirler.

Başlangıç çok hızlıdır; birkaç günde ateş, baş ağrıları, ishal ile belirir. Bütün bu belirtiler, şok durumuna yolaçabilecek ivegen bir alyuvar yıkı-tnıyla birliktedirler.

Deri rengi soluk ve sarı, sidik kırmızıdır.

Kanda serbest hemoglobin bulunduğu gözlenir; hematokrit (biçimli öğeler hacminin toplam kan hacmine oranı) bazen yüzde 10′un altındadır. Alyuvar sayısı çok yüksektir; mm3 te 50 000′e erişebilir.

İvegen kansızlık, ölüme yolaçabileceği için, son derece hızlı bir tedavi uygulamak gerekir.

Tedavi burada da, önemli ölçüde kan vermeye ve kortizon türevlerine dayanır. Hasta birkaç haftada iyileşir (bazen tekrarlamalar görülebilir).

Dönem dönem gelen soğukta hemoglobin işeme

Eskiden frengiye bağlı olduğu söylenirdi.

Her yaşta ve her iki cinste görülür.

Hastalığın özelliği, soğukta kalınmasından birkaç saat sonra ortaya çıkmasıdır. Hastalık bel ve karın ağrıları, baş ağrıları, ateş yükselmesi, sidikte hemoglobin bulunmasıyla kendini belli eder; buna karşılık, kendiliğinden durur ve herşey düzene girer; ama az ya da çok uzun sürede tekrarlamalar olabilir.

Süreğen alyuvar yıkımlı kansızlıklar Soğuk antikor hastalığı

Hastalık 40 yaşından sonra olur.

Erkeklerde kadınlara oranla daha sık görülür. Soğuğun başlattığı klinik belirtiler, ellerde ya da ayaklarda doku ölümüne kadar gidebilen kan dolaşımı düzensizliğiyle kendini gösteren bozukluklardır: Solukluk; el ya da ayaklarda ısıtma ile yiten mavi bir renk.

Alyuvar yıkımı fazla şiddetli değildir. Hastalığın evrimi yavaştır, ama hiçbir zaman iyileşmez.

Bununla birlikte, özellikle soğuktan kaçınma koşuluyla, iyi katlanılır ve yıllarca önemli bir değişiklik olmadan sürebilir.

Çeşitli tedavilerin etkililiği tartışmalıdır.

Hastalık, romatizma kökenli yaygın eklem iltihabıyla, bir süreğen lenfosit kökenli kan kanseriyle birlikte olabilir!

Eksik özantikorlarla alyuvar yıkımlı kansızlık

Bu kansızlığın nedeni çoğunlukla bilinmez ya da tam tersine, yıllarca öncülük ettiği başka hastalıklarla birliktedir. Her yaşta, gerek erkek, gerek kadında raslanır.

Bazen apansızın bir alyuvar yıkımı nöbetiyle, çoğunlukla da yavaş yavaş, kansızlık, gizli sarılık ve dalağın hacminin artması ile yerleşir.

Tamamlayıcı muayenelerde, genç alyuvar sayısının çok fazla olmasıyla birlikte kansızlık saptanır. Akyuvarlar ve trombositler normal, azalmış ya da artmıştırlar.

Kemik iliğinde yeniden yapımı gösteren birçok genç hücre vardır.

Bağışıklık incelemeleri özantikorlar ortaya koyar.

Evrim yavaş, tekrarlamalarla süreğendir.

Bazıları hastalığa, bazıları da tedaviye bağlı ihtilatlar görülebilir.

Kan vermenin yanısıra, tedavi kortizon türevleri vermeye ve dalak çıkarma ameliyatına dayanır.

Hastalık Hodgkin hastalığı, VValdenström hastalığı, hattâ bazı yumurtalık kistleri gibi başka hastalıklarla birlikte olabilir.

ALERJİ KÖKENLİ ALYUVAR YIKIMLI KANSIZLIKLAR

Bazı ilaçların kullanılmasının yarattığı alerjiden sonra beliren alyuvar yıkımlı kansızlıklardır.

Bu ilaçlar arasında penisilin, bazı verem ilaçları, kinin ve kinidin sayılabilir.