Kan Aktarımı

KAN AKTARIMI

Kan aktarımının ilkesi, ayrıntılarıyla incelenmiştir: Bir antikorun karşısına özel antijenini getirmemek gerekir. Böyle bir karşılaşma, antijen taşıyan alyuvarların birikişmesi (aglütinasyon) ve yıkımıyla sonuçlanarak alıcının ölümüne neden olabilir. Kan aktarımında güvenlik kurallarına sıkı sıkıya uyulması, bu tür olayları azaltır.

ÇEŞİTLİ OLASILIKLAR

Tam kan

Tam kanın kullanılması, ciddi kanamaların tedavisinde (nedeni ne olursa olsun) uygulanır. Bir kanama sırasında, verilecek kanın miktarını ayarlamak kolay değildir. Hastanın rengi, kan basıncı, nabzı, alyuvar sayısı ve hematokrit gibi bazı öğeler yardımcı olabilir. Kanın kullanım süresi, alınışından 20 gün sonraya kadardır ( + 4°C’ta saklanarak). Bazı durumlarda (sözgelimi bazı kanama hastalıklarında), taze kan verilmesi işlemine başvurulur.

Alyuvar konsantreleri

Sürmekte olan kanamaların sonucu olmayan kansızlıklarda kullanılır, çünkü hasta, kanda bulunan öbür öğelerden çok alyuvara gereksinmektedir.

Kan pulcukları konsantreleri

Kan pulcukları bakımından zengin bir plazmadan elde edilirler. Plastik torbalara konurlar ve hazırlandıktan ancak 8 saat sonrasına kadar kullanılabilirler; bu yüzden, kullanımları sınırlıdır.

Kanın öteki maddeleri

Aktarımda şunlar da kullanılabilir:

— plazma;

— albümin;

— pıhtılaşmada rol oynayan bazı etmenler (sözgelimi bir hemofili hastasında, hemofiliye karşı VIII. ve IX. etmenler).

Gamaglobülinler

Kızamık, suçiçeği, kızamıkçık gibi bazı virüs hastalıklarını önlemek amacıyla, hastalıkla temas etmiş gebe kadına iğne yoluyla verilirler. Tetanos gibi hastalıklarla savaşta da kullanılırlar; ama etkileri her zaman kesin değildir.

İHTİLATLAR

Kan aktarımının yolaçabileceği ihtilatlar çok çeşitlidir; ama kan aktarımında kurallara dikkatle uyulursa, en ciddi olanlarından bile sakınma olanağı vardır.

İhtilatlar, erken ortaya çıkan ihtilatlar ve geç ortaya çıkan ihtilatlar olarak ikiye ayrılır.

Erken ortaya çıkan ihtilatlar

Kan gruplarıyla ilgili bir yanlışlığa bağlı alyuvar birikişmesi ve alyuvar yıkımı ihtilatları, çok hızlı tedavi edilmesi gereken çok ciddi olaylardır. Önce ağır bozunlar görülmekle birlikte, hastalık hiçbir iz bırakmadan iyileşebilir. Mikroplu kan verilmesinden doğan ihtilatlar tehlikelidirler, ama ender raslanırlar. Titreme, bulantı, kusma, karın ağrıları ve kan basıncında düşme (bazen yükseltile-mez) gibi belirtilerle ortaya çıkarlar. Aşırı kan verilmesi, akciğer ödemine yolaçabilir (sözgelimi kalp yetmezliği çeken bir hastada). Alerji kökenli ihtilatlar, genellikle yalın ürtiker gibi deri döküntülerine yolaçarlar.

Geç ortaya çıkan ihtilatlar

Bazen, bir kan aktarımından aylar sonra ortaya çıkarlar. En sık görülenleri şunlardır:

— virüs kökenli sarılık (en çok raslanandır);

— sıtma (Avrupa’da ender raslanır);

— frengi (ama frengili kan verilmesi son derece olağandışı bir durumdur).

SONUÇ

Bu ihtilatlara karşın, kan aktarımı pekçok insanın yaşamını kurtarmıştır ve kurtarmaktadır.