Saydam Tabaka Hastalıkları ve Yüzeysel Sasydam Tabaka İltihapları

SAYDAM TABAKA HASTALIKLARI

Çeşitli hastalıklar, saydam tabakanın epitelden endotele kadar değişik katlarına tek tek ya da birlikte yerleşebilirler. Bunlar arasında saydam tabakanın yüzeysel ve derin iltihapları, koni biçimli saydam tabaka (keratokonus) ve saydam tabakanın beslenme bozuklukları sayılabilir.

YÜZEYSEL SAYDAM TABAKA İLTİHAPLAR

Travma kökenli yara oluşması

Değişik travmalar sonucunda (tırnak darbesi, cam kırığı, kağıt parçası, v.b.) saydam tabakanın bir bölgesinde epitelin yitmesi sözkonusudur. Daha başlangıçta şiddetli olan ağrı, /şıktan korkma, saydam tabaka çevresinde göz kızarıklığı, bazen de gözkapağı ödemi ile birliktedir. Bir boyanın (flüo-resein) göze damlatılması, yara içinde toplanarak yaranın ortaya çıkarılmasını kolaylaştırır. Travma kökenli saydam tabaka yarası, gözü kapatan bir pansumanla ve eklenebilecek bir enfeksiyona karşı antibiyotikli bir damla verilmesiyle, genellikle çok çabuk (3-4 günde) nedbeleşir.

Enfeksiyon kökenli yara

Nedeni, ister travma kökenli bir yaraya enfeksiyon eklenmesi, ister bir sûmüksel zar iltihabı olsun, enfeksiyon kökenli yaranın evrimi, travma kökenli yaranınkinden çok daha ciddidir.

Belirtiler yaklaşık olarak travma kökenli yaraya benzer; ama daha şiddetlidir ve gözkapağı ödemiyle birlikte gözde ileri derecede kızarıklıkla, gözyaşı akmasıyla ve irinli salgılarla birliktedir. Muayene, yoğun sûmüksel zar iltihabı ile birlikte yarayı ortaya koyar. Yaranın dibi donuk gri renktedir. Çoğunlukla gözün ön odasında bir tepki vardır; bu tepki bazen.ön odanın alt bölümünde irin toplanmasına (hipopyon) yolaçar. Ön odanın alt bölümünde irin toplanmalı yara tablosuna bazen, saydam tabaka içi apseye uyan beyaz ve bulıitlu bir saydamsızlık eklenir. Bu tablo, tedavi edilemezse, saydam tabaka delinmesine kadar gider.

Tedavi yerel (göz damlaları; sûmüksel zar altına ve bazen ön oda içine iğneyle verme) ve genel (toplardamar içine) antibiyotik tedavisine dayanır.

Çoğunlukla, nedbeleşme bir saydam tabaka lekesine yolaçar, bu leke görmeyi engellerse, daha sonra saydam tabaka aktarımı gerektirebilir.

Virüs kökenli saydam tabaka iltihabı

Uçuk

Uçuk kökenli yüzeysel saydam tabaka iltihabının ihtilatı olarak, derin saydam tabaka iltihabı ortaya çıkabilir. Saydam tabaka epitelinin uçuk kökenli iltihabı ağrı, ışıktan korkma, bazen de görme güçlüğüyle ortaya çıkar. Flüoresein damlatılmasından sonra yapılan muayene, bu hastalığa özgü «ağaç dalı» biçimi yarayı ortaya koyar.

Tedavi gözü kapayıcı pansumanı, atropini ve üridin türevi göz damlalarını kapsar. Tedavinin kısa dönemde etkisizleşmesi durumunda, hasta saydam tabaka epitelinin bir bıçakla, tendürdiyotla ya da soğukla tedavi (kriyoterapi) yardımıyla kazınması gerekir.

Bazı inatçı durumlarda, saydam tabaka yaması uygulama düşünülebilir. Uçuk kökenli yüzeysel saydam tabaka iltihabı olan bir göze, hiçbir zaman kortizon damlatılmamalıdır.

Virüs kökenli öteki saydam tabaka iltihapları

Değişik virüslerin sonucu olabilirler. Günümüzde en sık hastalık etkeni, kesecikli sûmüksel zar iltihabına da yolaçabilen bir adenovirüstür. Bu saydam tabaka iltihapları, ışıktan korkmaya, bazen de görme keskinliğinde azalmaya neden olur. Muayenede yuvarlak, değişik büyüklükte, saydam tabaka epitelinde yerleşmiş ve her zaman yaralara uyma-

Uçuk kökenli çentikli saydam tabaka iltihabı. Flüo-resein, saydam tabaka epitelindeki yarayı yeşile boyamaktadır.

yan lekeler ortaya çıkarılır. Bu epitel düğümcükleri başlangıç evresinden birkaç ay sonraya kadar iz olarak kalabilirler. Görme ekseninde yerleşmeleri durumu dışında, daha rahatsız edici olurlar. Bunlara karşı etkili bir tedavi yöntemi henüz bulunamamıştır.

Saydam tabaka benekli iltihapları

Flüoreseini tutan, rahatsızlığa, ışıktan korkuya ve ağrıya yolaçan noktamsı ince yaralaşmalardır.

ivegen saydam tabaka benekli iltihapları

Morötesi ışınlar kökenli saydam tabaka iltihapları

Uzun süre kar altında kalmanın yolaçtığı göz iltihabı, bu hastalığın örnek tipidir. Hastalığa, korunma gözlükleri takmadan bronzlaştırıcı lambalar kullananlarda da raslanabilir.

Saydam tabaka epitelinin morötesi ışınlarla yanması, birkaç saat sonra, bozuşan kabarcıklardan oluşan bir gözkapağı ödemine yolaçar. Ağrı ve ışık korkusu çok yoğundur; son derece rahatsız edici olmalarına karşılık, bu saydam tabaka iltihapları heparinli ya da kortizonlu bir damla dışında hiçbir tedavi olmaksızın 48 saatte gerilerler.

Virüs kökenli saydam tabaka iltihapları

Süreğen saydam tabaka benekli iltihapları

Saydam tabaka kuru iltihapları

Süreğen saydam tabaka benekli iltihabı görünümü alabilirler. O zaman, gözyaşı salgısını de ğeıiendirmek için Schirmer denemesi yapılmalıdır. Tedavi, yapay gözyaşlarının sık sık damlatılmasına dayanır.

Alerji kökenli saydam tabaka iltihapları

Klinik açıdan özel bir belirtileri yoktur. Bütün tekrarlayan süreğen saydam tabaka benekli iltihaplarında, Schirmer testi normalse ve özellikle kişinin geçmişinde alerji kökenli hastalıklar (sözgelimi astım, kurdeşen, saman nezlesi) varsa, alerji kökenli saydam tabaka iltihabı akla gelmelidir. Alerji testleriyle, alerjiye yolaçıcı etmen bulunmaya çalışılır. Hastalık ancak, duyarlığın giderilmesiyle iyileştirilebilir.