Ağ Tabaka Hastalıkları

AĞ TABAKA HASTALIKLARI

Bu bölümde, ağ tabaka ayrılmasını ve belli sayıda hastalığın yolaçtiğı ağ tabaka hastalıklarını gözden geçireceğiz.

Perimetre denen bu aygıt, görme alanının ayrıntılı incelenmesini sağlar.

AĞ TABAKA AYRILMASI

4 çeşit ayrılma vardır.- Nedeni bilinmeyen (en sık raslanandır); iltihap kökenli; ur kökenli; travma kökenli.

Nedeni bilinmeyen ayrılma

Anatomik açıdan, pigmentli epitel ile sinirsel -duyusal epitel arasında sıvı bulunmasıdır. Bu sıvının kökeninde, ağ tabakanın bir yırtığından ağ tabaka altına geçen yozlaşmış camsı cisim vardır. İkincil olarak, ağ tabaka altı sıvının bileşimi değişir.

Klinik olarak ayrılma, sorgu ile araştırılmaları gerekli bazı olaylardan birkaç saat ile birkaç gün sonra ortaya çıkar.

Sözkonusu olaylar şunlardır:

— uçuşan sinekler;

— genellikle yırtığın karşısındaki görme alanı dörtte birinde algılanan mavimsi kıvılcımlar;

— çevreden başlayıp, ilerleyici biçimde merkeze ulaşan siyah ya da grimsi renkli perde biçiminde, görme alanının ortadan kalkması. Muayene verileri şunlardır:

— merkezi görme büyük ölçüde azalmış ya da ortadan kalkmıştır;

— ayrılmanın karşısındaki görme alanı dörtte birleri ortadan kalkmıştır; böylece dış bölümde bir ayrılma, görme alanının iç bölümünün ortadan kalkmasına uyar; ya da tersine, iç bölümde bir ayrılma, görme alanının dış bölümünün ortadan kalkmasına uyar;

— göz basıncı düşmüştür;

— gözbebeğinin genişletilmesinden sonra uygulanan göz dibi muayenesi, ayrılmayı doğrular ve sorumlu bozunları araştırır; bu muayene tek ya da iki gözlü oftalmoskopla ya da daha iyisi Goldmann’ın 3 aynalı camı ile yapılmalıdır. Göz boşluğunda az ya da çok yüzen ayrılmış ağ tabaka, ayrılmamış bölümlere göre çıkıntılıdır.

Yırtıklar, ayrılmış ağ tabaka üstünde parlak kırmızı renkli olarak belirirler ve birçok tipte ola bilirler:

Bir ağ tabaka ayrılmasında ekografinin önemi.
— 1. Saydam tabaka.
— 2. Billur cismin ön yüzü.
— 3. Billur cismin arka yüzü.
— 4. Ağ tabaka ayrılmasının yansıması.
— 5. Arka kutup gözakı yansıması.
— 6. Bir urun ara yansımaları.

— nal ya da mızrak ucu biçiminde yırtıklar;

— yırtık parçasının tümüyle ayrıldığı ve camsı cisim içinde yüzdüğü yırtıklar;

— ağ tabakanın ekvator bölgesinin delikleri (ağ tabakanın yozlaşmış bir bölgesinde belirirler; yuvarlak ya da oval biçimlidirler ve zımba ile delinmiş gibidirler);

— ağ tabakanın ön sınırının (ora serrata) bağlantısından ayrılması: Bu durumda bir yırtıktan çok bir ayrılma sözkonusudur.

Ayrılmamış ağ tabaka, öteki gözle birlikte özenie muayene edilmelidir. Çoğunlukla, koruyucu olarak tedavi edilmesi gerekli yozlaşma bozunları bulunur. Ağ tabaka ayrılması, -tedavi edilip edilmediğine göre değişik evrim gösterir.

Tedavi edilmezse, hiçbir zaman kendiliğinden iyileşmez. İlk günlerde ağ tabaka hareketlidir; ayrılma yayılıcıdır ve değişkendir. Görme alanının bir dörtte birinden ötekine gider ya da geceleri dinlenmenin etkisiyle biraz iyileşir. Ama bir süre sonra, bir yandan camcı cisim büzülmesi, öte yandan da ağ tabakanın yapısının bozulması ortaya çıkar. Bu iki olay, ayrılmayı tam ayrılma (başlangıçta sınırlı ise) biçimine sokar, sabitleştirir ve tedavi şansını son derece kısıtlar.

Buna karşılık, hastalık modern yöntemlerle tedavi edilirse şunlar saptanır:

— büyük sayıda iyileşme (hastaların yüzde 80′inden çoğu);

— hastanın, ameliyattan sonra daha çabuk (3. ya da 4. günlere doğru) ayağa kalkması (birkaç yıl önceye kadar hasta ameliyat sonrasında bir ay yatardı);

— ameliyat sonrası hastanede kalma süresinin kısalması (yaklaşık 10 gün).

Bununla birlikte, camsı cisim iltihabı ya da camsı cisim içi kanama gibi bazı ihtilatları unutmamak gerekir. Eu ihtilatlar tekrarlamalara, hattâ ağ tabaka ameliyatında başarısızlıklara yolaçabilirler.

İltihap kökenli ayrılma

Özellikle uvea beyin zarları iltihaplarında ya da toplam uvea iltihaplarında (Behçet hastalığı, Harada hastalığı) raslanır. Teşhis güç olabilir; çünkü, bazı nedeni bilinmeyen ayrılmalar camsı cisim iltihabıyla birlikte olabilirler ya da tersine, bazı iltihap kökenli ayrılmalar, ikincil olarak ağ tabaka delikleri ya da yırtıkları ile birlikte bulunabilirler. Her iki durumda da, iltihaba karşı tedavi ayrılmayı yerine yapıştırmaya yetmezse, ağ tabaka çatlaklarının (birincil ya da ikincil) varlığından kuşkulanılmalı ve ameliyata başvurulmalıdır. Aynı biçimde, kirpiksi cismin arka bölümü (pars plana) hastalıkları sırasında, ağ tabaka yırtılmalarını önleyici tedavi uygulamak gerekir.

Ur kökenli ayrılma

Bu ayrılmadan iki damar tabaka uru sorumlu olabilir: Damar tabaka anjiyomu; damar tabaka melanosarkomu.

Damar tabaka uru

Yumuşak eğimli, arka kutupta yerleşmiş, düzenli bir ağ tabaka kabarıklığı biçiminde ortaya çıkar. Teşhis erken olarak flüoreseinli anjiyograti uygulamaya dayanır.

Damar tabaka melanosarkomu

Kötücül olan bu urun teşhisi daha güçtür. Me-lanosarkom, az ya da çok çıkıntılı, ağ tabaka katlanması olmayan, bazen küçük kanamalarla giden, grimsi ya da lekeli bir ağ tabaka yükselmesi biçiminde ortaya çıkar. Çoğunlukla camsı cisim içi kanamaya ya da ağ tabaka ayrılmasına yolaçar.

Bu ihtilatlar sırasında teşhis çok güçtür ve şunlara dayanır:

— yırtıksız ayrılmanın klinik görünümü;

— yan klinik muayeneler;

— düzensiz, benekli, erken, ortaya çıkan ve yavaş yavaş yayılan bir dağılım gösteren flüorese-in anjiyografisi;

— ağ tabaka yansıması arkasında katı damar tabaka uru yansımaları gösteren yansıma eğrisi.

Düşünülecek tek tedavi gözyuvarının çıkarılmasıdır (enükleasyon).

Travma kökenli ayrışma

Delici olmayan gözyuvarı travması sonrası ayrılma

Birçok etmene bağlı olabilir. Apansız yırtılmalar ya da ayrılmalar gözlenebilirse de, ortaya çıkarılmaları çoğunlukla travma yerinden uzaktadır. Ağ tabaka çevresinde ödem ve bazı kanamalar görülür. Bu birincil bozunlar, ağ tabaka yozlaşmasına yolaçarlar. Travma ile ayrılmış olabilecek camsı cisim, ağ tabakayı çekecektir.

Delici yara ya da göz içi yabancı cisimler sonrasında ayrılma

Evrimi daha ciddidir; bir yandan, camsı cismin kütlesel büzülmesinin kökeninde camsı cisim içi kanama olabilir; öte yandan, çoğunlukla delinme noktasından ya da yabancı cismin çıkış .deliğinden başlayan camsı cisim içi şeritler gözlenir. Bu şeritler ağ tabaka kıvrımlarına, hattâ bazen, camsı cisim çekilmeleri karşısında az ya da çok uzun süre yerel olarak kalan yırtıksız ağ tabaka ayrılmalarına neden olurlar. Ağ tabaka yırtıldığı zaman, ayrılma da yayılır.

Travma kökenli ayrılmanın tedavisi

Çok güçtür; çünkü, camsı cisim içi şeritlerin çekmesini hafifletmek gerekir. Gözakı çökertmesine ya da bazen camsı cisim içi şeritlerin ameliyatla kesilmesine başvurulur.