Damar Tıkanmaları

DAMAR TIKANMALARI

Atardamarlarda ya da toplardamarlarda görülürler.

Ağ tabaka merkez atardamarının tıkanması

İvegen ve ciddi bir olaydır. Damarın tıkandığı göz apansızın görmemeye başlar (bazen şakak tarafında küçük bir görme alanı korunur). Muayenede gözbebeği genişlemiş, refleksleri yitmiştir; göz dibinde atardamarların ince ve kansız oldukları görülür.

Merkezi serum sızmalı ağ tabaka-damar tabaka iltihabı. Ağ tabaka altı serum kaçağının çıkış noktası belirgin olarak görülmektedir. Bu nokta argon lazer ile yakılmalıdır.

Arka kutupta beyaz renkli belirgin bir ödem vardır. Sarı leke ise tersine çok kırmızılaşmıştır. Bütün sinir dokuları gibi, ağ tabaka da oksijen eksikliğine, yerel kanlanma azlığına (iskemi) son derece duyarlıdır. Yerel kanlanma azlığı birkaç dakikadan uzun sürerse, ağ tabaka hücreleri ölürler; bu andan sonra, görmenin yeniden kazanılması olanaksızdır. Önerilen tedaviler ancak, tıkanan atardamar ya da atardamarları yeniden geçirgenleştirirler, ama, görme işlevi genellikle geri dönmez biçimde bozulmuştur. Merkez atardamarının tek bir dalının tıkanıklığı, daha az ciddi sayılmaktadır. Bu durumda, tıkanan atardamarın beslediği bölgedeki görme yitimine karşın, merkezi görme korunabilir. Görüldüğü gibi, hastalık başladıktan sonra girişilecek ivegen tedaviden (pıhtılaşma önleyiciler, damar genişleticiler, pıhtı çözücüler) çok, koruyucu tedaviye önem vermek gerekir. Gerçekten, hastalık öncesinde çoğunlukla geçici tek göz körlüğü dönemleri görülür. Ayrıca, sağlam öteki gözü korumak için elden gelen her şeyi yapmak gerekir.

Çoğunlukla tıkanmanın nedeni, ağ tabakanın merkez atardamarının içinde bir katı parçacığın göçüdür.

Bu parçacık şunlardan biri olabilir:

— yaşlı kişide, şahdamarı sertliği alanından kalkan bir amboli; bu durumda her iki gözde ağ tabaka merkez atardamarı basınçlarının ölçülmesi ve flüoresein anjiyografisi, kan dolaşımının hızını ölçmeyi sağlar; şahdamarı filmi çekme, teşhisi koymaya, geleceği değerlendirmeye ve damar ameliyatı gerekli olup olmadığı kararının verilmesine yarar;
— genç kişide, ikili kapak ya da aort kapakçıklarının bir hastalığı sırasında kalpten gelen bir kan pıhtısı; burada da geçici ya da kesin tek göz körlüğünün ortaya çıkması, kalp ameliyatı gerekip gerekmediği kararının verilmesini sağlar.

Ağ tabaka merkez toplardamarının trombozu

Ağ tabaka merkez atardamarı tıkanması kadar ivegen, ama daha az belirtili olan bu hastalık, tek taraflı görme bulanıklığı duygusuyla ortaya çıkar. Göz dibi muayenesi belirgin bir görme siniri diski ödemi, sucuk gibi, genişlemiş, siyahımsı ve boğumlanmış toplardamarlar ve bütün göz dibine serpilmiş çok sayıda kanamalar göstererek teşhisi sağiar. Merkezi görme keskinliği değişkendir. Çoğunlukla çok düşüktür (1/10 dolaylarında). Evrim de değişkendir. Tedavi altında yavaş ve ilerleyici geri emilime doğru gider; genellikle izler bırakır; ama bazen de ihtilatlarla (yeni kılcal damarların belirmesi; camsı cisim içi kanama; kanamalı glokom) ciddileşir. Merkez toplardamar gövdesinin tek bir dalının tıkanması sözkonusu olduğunda, evrim daha az ciddidir. Tedavi, trombozla tıkalı toplardamarın yeniden geçirgen kılınmasını denemek için pıhtılaşmaya karşı ilaçlar verilmesine dayanır. Ama trombozun nedenini de (şeker hastalığı ve atardamar sertliği en sık raslanan nedenlerdir) gözönünde tutmak gerekir. Öte yandan, tıkanmanın nedeni bir enfeksiyon, bir iltihap ya da bir kan hastalığı da olabilir.