Delici Travmalar

DELİCİ TRAVMA

Gözyuvarı yarası olarak da adlandırılan bu duruma sık raslanır. Çeşitli yaralayıcı etkenlere bağlı olabilir: İş kazası; patlayan araba cami; kavga (şişe kırığı, bıçak); tüfekler, oklar, üfleyerek ok atan kamışlarla, v.b. oynayan çocukların yolaçtığı kazalar. Genellikle ön ve arka bölüm yaralanmaları görülür. Ayrıca hem arka, hem ön bölüm yaralanmış olabilir.

Çeşitli derecelerde bir saydam tabaka yarası,

saydam tabaka yarasından iris yarası ya da fıtığı, bir billur cisim yarası, bir kirpiksi cisim yarası bulunabilir.

Biçimleri

Saydam tabaka yarası

Noktasal olabilir ya da saydam tabakayı en geniş çapında boydan boya aşabilir; hattâ bazen, saydam tabakada bir madde yitimi olabilir. Kazadan hemen sonra yaralı, bulanık görmeden ve değişik şiddette ağrılardan yakınır. Yarıklı lambayla muayene, saydam tabaka yarasını kolaylıkla ortaya çıkarır. Bazen delinmeyi teşhis etmek daha güçtür. Bu durumda flüoresein testi yapılır: Göze bu boyadan bir damla damlatıldıktan sonra yarıklı lambayla muayene, boyayıcıyı yaradan uzağa iten saydam sıvı çıkışını gösterir (Seidel belirtisi).

İris bozunları

İris de darbeyle yaralanabilir; ama çoğunlukla iris, saydam tabaka yarasından fıtıklaşır.

Billur cisim bozunları

Bir ön bölüm yarası nedeniyle billur cismin de yaralanmasına sık raslanır. Hemen ortaya çıkan, önemi noktasal matlıktan, ön odaya bol miktarda billur cisim maddesi geçmesine kadar değişen bir katarakt biçiminde belirir.

Kirpiksi cisim bozunları

Darbe kirpiksi cisme özellikle, yara saydam tabakadan taşıp hem saydam tabakayı, hem de göz-akını ilgilendirdiği zaman ulaşır. Kirpiksi cisim yaraya doğru fıtıklaşabilir ya da ön odaya kan oturmasına (hifema), camsı cisme kanamaya (ya da ikisine birden) yolaçabilen bol bir kanama görülebilir.

Ön bölüm yaralarının onarımı

Ameliyat mikroskobu altında, elden geldiğince çabuk (kazayı izleyen ilk saatlerde) yapılmalıdır. Son derece ince bir iş olan bir ön bölüm yarasını onarma, yaralı dokuların 10-40 kez büyütülmesini sağlayan ameliyat mikroskobu kullanmadan yapılamaz. Kuşkusuz, girişim genel anestezi altında yapılmalıdır.

Saydam tabaka

Çok düzgün olarak tek tek dikişlerle ya da yara çok çizgiselse sürekli dikişlerle, çok ince ipek ya da naylon ipliklerle onarılmalıdır. Günümüzde kullanılan en ince iplikler 20 mikron, yani 2/100 mm çapındadır.

İris

Çoğunlukla fıtıklaşmış bölümü düzeyinden, çevresel ya da bölümsel iris çıkarmayla (iridekto-mi) yapılarak kesilir.

Billur cisim

Billur cisme karşı tutum, kataraktın önemine göre değişir. Yerel matlıklı, çok küçük bir yaraya dokunulmamasma karşılık (şişen tam bir kataraktla karşılaşıldığında yeniden girişimde bulunmak gerekir), apansızın tam olarak yerleşmiş kataraktta, özellikle ön odada kütleler de varsa, gözyuva-rmdaki yara iyileşir iyileşmez katarakt çıkarılmalıdır.

Kirpiksi cisim

Elden geldiğince dokunmaktan kaçınmak gerekir. Bununla birlikte, bir fıtık varsa çıkarılmalıdır. Ön oda kanaması, elden geldiğince çok.kan boşaltmak için serumla yıkanmalıdır. Kirpiksi cisim ya da gözakı yarası oldukça gerideyse, ağ tabakanın zarara uğramasından çekinildiğinde, ağ tabaka ayrılmasını önlemek için pıhtılaştırmalar yapılır. Girişim şunlarla sonuçlanır:

— iris ile saydam tabaka yarası arasında yapışıklıklar oluşmasını önlemek amacıyla, serum ya da bir hava kabarcığıyla ön odanın yeniden oluşturulması; delici darbe nedeniyle gözyuvarı içine mikrop girmesi sık raslanan ve çok tehlikeli bir durum olduğundan, sümüksel zar altına iğneyle antibiyotik verme.

Ameliyat sonrası bakım yatakta dinlenmeyi (günümüzde onarma girişimlerinin başarıldığı bu süreyi kısaltmıştır), yerel ve genel bir enfeksiyonun önlenmesini (antibiyotikli göz damlaları, genel antibiyotikler, tetanosa karşı serum tedavisi) kapsar. Herşey yolunda gittiği zaman yaralı, kazadan 10 gün kadar sonra hastaneden çıkar. Ama işlevin yeniden kazanılması ve niteliği konusunda kesin karar, çoğunlukla ancak birkaç ay sonra verilebilir.

Arka bölüm yaraları

Hemen her zaman gözakı yarasına eşlik eden damar tabaka-ağ tabaka-camsı cisim bozunu nedeniyle son derece ciddidirler.

Damar tabaka ağ tabaka camsı cisim bozunu

Damar tabaka bozunu

Gözakmdaki yırtıktan koyu renkli damar tabakanın görülmesiyle ortaya çıkar. En çok damar tabaka fıtıklaşmasına yolaçar. Ayrıca, bu tabaka çok damarlı olduğundan, her yara çoğunlukla camsı cisim içi bir kanamaya yolaçar.

Ağ tabaka bozunu

Ağ tabaka darbe etkeniyle yaralanıp, yırtılmış olabilir;

Bu durum ağ tabaka ayrılmasına yolaçabilir.

Camsı cisim bozunu

Camsı cisim yaradan çıkabilir ya da kanayabilir.

Arka bölüm yaralarının onarımı

Ön bölüm yaralarının onarımı gibi erken ve titizlikle yapılmalı, kesilmesi gereken fıtıklaşmış camsı cisim dışında, derin zarlara elden geldiğince dokunulmamalıdır. Gözakı yarası ağız ağıza, tek tek naylon dikişlerle kapatıldıktan sonra, yara çevresine pıhtılaştırmalar (soğukla tedavi) uygulanır.

Daha sonra,ya bir gözakı çöktürmesi yapılarak ya da sentetik gereçle ağ tabakayı olası bir yırtık düzeyinde damar tabakaya yapıştıracak biçimde, yara düzeyinde bir gözakı çöktürmesi gerçekleştirilir.

Ameliyat sonrası bakım hemen hemen ön bölüm ameliyatlarıyla aynıdır: Ameliyat sonrası enfeksiyonun önlenmesi; biraz daha uzun süreli, ama yeni yöntemlerle gene de kısalmış olan yatakta dinlenme.