Erişkin Glokomu

ERİŞKİN GLOKOMU

Erişkin glokomunun başlıca iki biçimi vardır: Açık açılı süreğen glokom; kapalı açılı glokom.

Süreğen glokoni

Bu hastalık, iris-saydam tabaka açısı düzeyindeki trabekülum adlı oluşumun geçirgenlik yeteneğindeki azalmaya bağlıdır. Bu geçirgenlik azalması göz basıncında artışa yolaçar. Göz basıncının artışı ise, görme siniri diski düzeyinde kan dolaşımını azaltarak, görme siniri diskinin çukurlaşmasına neden olur. Çukurlaşmaya paralel olarak. görme alanında yitmeler belirir.

Bu hastalığın çok sinsi geliştiğini ve hasta tarafından çok geç, ancak görme alanı yitmeleri çok önemli olduğunda farkedildiğini bilmek gerekir.

Muayene bulguları

Burada, sistemli muayene çok büyük başarılar sağlar. Gerçekten, bütün göz muayenelerinde. göz basıncının ölçülmesi glokomun çok gecikilmeden ortaya çıkarılmasını sağlar.

Muayenede şu öğeler saptanır:

— merkezi görme keskinliği, en azından ilk yıllarda, genellikle normaldir;

— göz basıncı değişken biçimde yükselmiştir; aynı kişide gün içinde değişiklik gösterdiğini ve bazı saatlerde normal olabileceğini unutmamak gerekir-,

— göz dibinde görme siniri diskinin tencoremsi çukurlaşması, diskin körelmesini gösterir; görme siniri diski, körelme derecesiyle orantılı olarak beyaz bir renk alır;

— goniyoskopi, açının dış kenarının iris ile saydam tabaka arasında yeralmış bütün normal öğelerinin görülmesini sağlayarak, iris-saydam tabaka açısının geniş ve açık olduğunu ortaya koyar;

— tomografi dış akış kolaylığındaki azalmayı doğrular;

— özellikle görme alanı muayenesi, görme alanında niteleyici yitmeleri ortaya koyar; glokom tedavi edilmezse, yitişler ilerleyerek körlükle sonuçlanırlar.

Tedavi

Süreğen glokomun tedavisi, temelde göz damlalarına ve ağız yoluyla kullanılan ilaçlara dayanır.

Göz damlaları

• Gözbebeği daraltıcılar

En tanınmışı pilokarpin olan bu göz damlaları, gözbebeği çapının küçülmesine (miyozis) yolaçar-lar; kirpiksi kas üstündeki etkileri ile trabekülumu çekerler ve deliklerini açarak dış akış kolaylığını artırırlar. Etkileri ancak birkaç saat sürdüğü için, günde birçok kez damlatılmaları gerekir.

Adrenalin türevleri

Kirpiksi cismin saydam sıvı salgılamasını azaltır ve zamanla dışa akış kolaylığını artırırlar. Etkinlikleri 12 saat, bazen daha fazla olduğuna göre, ilke olarak sabah ve akşam (günde en çok 3 kez) damlatılmalıdırlar. Etkileri, adrenalinden birkaç dakika önce damlatılması gereken yeni bir göz damlası olan guanetidin ile güçlenmektedir.

Ağız yoluyla kullanılan ilaçlar

Özellikle asetazolamit ve türevleri sözkonusudur. Bu ilaçlar, kirpiksi cismin saydam sıvı salgılamasını, dolayısıyle de göz içi basıncını azaltırlar. Etkileri 6 saati geçmediği için , günde en az 4 kez alınmalıdırlar. Ayrıca sidik söktürücü etkileri olduğu için, bu ilaçlara potasyum tuzu eklenmeli ve böbrek hastalığı olan ya da geçmişte böbrek sancıları çekmiş hastalara vermekten kaçınılmalıdır.

Cerrahi tedavi

İlaç tedavisinin yetersiz kalması durumunda başvurulur. Tedaviye karşın göz basıncı yüksek kalıyor, görme siniri diskinin çukurlaşması sürüyor ve görme alanı yitimleri ilerliyorsa, ameliyata gitmek gerekir. Ameliyat tekniğinde şaşırtıcı ilerlemeler gerçekleştirilmiş ve fistülleştirici eski ameliyatların yerini trabekülumu, yani süreğen glokomun kökenini ilgilendiren trabekülotomi ve trabekülek-tomi (trabekülumdan parça çıkarma) gibi daha fizyolojik ameliyatlar almıştır.

Kapalı açılı glokoni

Bu hastalıkta, göz basıncı yüksekliği, hiç değilse başlangıcında sürekli değildir ve trabekülum görevini kusursuzca yapar. Aslında bu hastalık özel bir anatomik yapıya bağlıdır. Ön oda az derindir, iris-saydam tabaka açısı dardır. Değişik etkenlerin (heyecan, bol sıvı içme, gözbebeği genişlemesi, başka bir hastalığın tedavisi için alınan

ilaçlar, v.b.) etkisiyle, zaten dar olan iris-saydam tabaka açısı kapanabilir; yani irisin tabanı açının dış kenarına yapışabilir ve böylece saydam sıvının doğal akış yollarını tıkar. Hastalığın ortaya çıkış koşulları değişiktir. Bazen bir dumanlanma ve ışınlar çevresinde renkli çemberler görme ile beliren az ivegen göz yüksek basıncı nöbetleri vardır; bazen de gözde ve göz çevresinde çok şiddetli ağrılar, kusmalar ve görmenin önemli ölçüde azalması ile beliren ivegen glokom nöbeti görülür. Nöbet sırasında muayene, görme azalmasını açıklayan önemli derecede bir saydam tabaka ödemi, dar bir ön oda ve düzensiz, genişlemiş bir gözbebeği ile hemen teşhisi sağlar. Göz basıncı çok yüksektir ve ölçümde 50 sm civayı geçer. Goniyoskopi, iris-saydam tabaka açısının kapandığını ortaya koyar. Açının alışılmış hiçbir öğesi görülmez.

Tedavi iki bölümlüdür: İlaç tedavisini mutlaka ameliyatın izlemesi gerekir. İlaç tedavisinin amacı açının yeniden açılmasını sağlamaktır. Camsı cismi büzmek ve irisi arkaya götürmek için toplardamar içine mannitol akıtılmasmdan, saydam sıvı üretimini azaltmak için asetazolamitten ve irisi yeniden germek için gözbebeğini daraltıcı damlalardan yararlanılır. Bu tedavi genellikle göz basıncını normale döndürür; ama hasta yeni bir nöbetten korunmuş değildir.

Bu yüzden ameliyata başvurulur. Dolayısıyle hem iyileştirici, hem koruyucu bir tedavidir. Ameliyat iki taraflı yapılmalıdır; çünkü her 2 göz aynı özel anatomik yapıyı gösterir; uygulanan teknik, arka oda ile ön oda arasında basınç eşitliğini sağlayacak küçük bir iris parçası çıkarılmasıdır (iri-dektomi).

Bu hastalık, asivegen tekrarlamalar biçiminde kişiyi az rahatsız edici bir evrim gösterirse, açının kesin olarak kapanması ya da trabekülumda kesin bozunlar ortaya çıkmasıyla sonuçlanabilir. Trabekülum bozunları, başlangıcında iyileştirilebilen bu hastalığı gerçek ikincil süreğen glokoma dönüştürebilirler. O zaman, hastayı ivegen bir tekrarlamadan korumayı ve göz basıncını normale döndürmeyi yalnızca ameliyat sağlar. Günümüzde, bu glokom biçimi için trabekülektomi tercih edilmektedir.

Süreğen glokom sırasında görme alanı eksikliklerinin ilerlemesi. Kör bölgeler yeşil renklidirler.— A. Tesbit noktası üstünde küçük skotorn.— B. Skotomun yalnızca üst görme alanını bırakarak genişlemesi.— C. Alt ve üst skotomların ilerlemesi.— D. Körlükten hemen önce merkezi bir alanın dış bölgesinde, bir görme alanı adacığının varlığını sürdürmesi.