Verem Yarası

VEREM YARASI

Verem yarası dişetinde, 1 ya da 2 dişin kök boynuna yerleşir. Yüzeyseldir, morumsu renktedir ve kenarları «ıslak sigara kağıdı» biçiminde ayrılmıştır. Komşu mukoza az ya da çok kırmızıdır.

Ağız boşluğunun dış bölümü ya da çekilmiş bir dişin yerindeki boşluğun kenarları gibi başka yerleşme yerleri de vardır; buralarda bulunan yarada, teşhisi doğrulamak için tamamlayıcı muayeneler yapılması gerekir.

Deri tepkimesi pozitif sonuç verir ve bu pozitifliğin hangi tarihte başladığını araştırmak gerekir. Bu tarih mutlaka yenidir ve ailede ya da okulda bir bulaşmayla ilgilidir; sedimantasyon hızı artmıştır (bir enfeksiyon işaretidir).

Verem (Koch) basilinin aranması, yarada ya da lenf düğümünde yapılır ve laboratuvarda açığa çıkarılır. Birincil veremde, akciğer filmlerinde belirti görülmez.

Verem basillerinin (Koch basilleri; BK) neden olduğu bu yara, ağız boşluğunda yeralır. Ağız yerleşimli bu vereme çok az raslanır (bütün veremlerin ancak yüzde 4′ü).

NEDENLER

Verem basillerinin bedene girmesi solunum yoluyla olur. Hastalık ailede, okulda ya da herhangi bir yerde, verem basilleri çıkaran bir veremliden kapılabilir. Zorunlu BCG aşısı uygulanmasından beri, büyük ölçüde azalmıştır.

TEŞHİS

Bu hastalık, ağız boşluğunda 3 değişik evrede ortaya çıkabilir: Birincil verem; ikincil verem; üçüncül verem.

Birincil verem

Akciğer ya da bronş kökenli olmayan Koch basilleri, ilk olarak ağız boşluğuna yerleşirler.

Hasta, çoğunlukla, tek yanlı boyun lenf düğümleri büyümesi nedeniyle, yani büyümüş, sert, ama ağrısız boyun lenf düğümleri nedeniyle hekime gösterilmiş bir çocuktur. Genel belirtiler, ya iştahta hafif bir azalma, solukluk ve hafif bir gece ateşi biçimindedir ya da 39°C ateş, kesin iştahsızlık ve halsizlik gibi daha ciddidir. Lenf düğümü büyümesinin ve genel belirtilerin birarada bulunması, birincil verem enfeksiyonunu akla ge

İkincil verem

Balgamla verem basili çıkaran bir veremlide, mikroplar ikincil olarak ağız boşluğuna yerleşir.

Başlıca belirti, ağız boşluğunun bütün noktalarına (ama özellikle dil kenarlarına) yerleşebilen yaranın yolaçtığı ağrıdır. Yara yüzeyseldir, tektir, kenarları düzensiz ve yakalık gibi kalkıktır, morumsu renklidir. Ağrı ve kenarların yakalık gibi kalkık olması, ikincil verem yarasının başlıca belirtileridir.

İkincil veremde, boyun lenf düğümlerinde büyüme yoktur. Teşhis, yaranın ayrık kenarlarının altında Koch basilinin aranması ile konur.

Üçüncül verem

Çok ender raslanır, ya verem gomu ya da lupus biçiminde ortaya çıkar. Gom, eğri büğrü yara ile giden sert bir dilaltı şişliği gösteren soğuk bir apsedir. Ağız lupusu sinsi başlangıçlıdır; morumsu renk sonradan böğürtlen biçimi şişliğe dönüşür. Üçüncül veremin teşhisi, laboratuvar incelemeleriyle konur.

EVRİM

Birincil veremde evrim, genel durum bozukluğunun önemi, hastanın yaşı, v.b. birçok etmene bağlıdır.

İkincil veremde evrim, özellikle hastanın genel durumuna bağlıdır. Ağızda yüzeysel yayılma eğilimi vardır.

AYIRICI TEŞHİS

Birincil verem yarası, protezin yolaçtığı travma kökenli yaradan, pamukçuktan ve uçuktan ayırdedilmelidir. Birincil verem, ağrılı olan ve çoğunlukla erişkinde yerleşen ikincil veremle karıştırılmaz.

İkincil verem yarası şu aşağıdakilerle karıştırılabilir:

— travma kökenli yara (ama bu yara, nede-.nin ortadan kaldırılmasıyla kapanır);

— ur ya da frengi kökenli yara (teşhis yalnızca biyopsiyle konabilir).

Üçüncül veremin, yüzeysel epitel urlarından ayırdedilmesi gerekir.

TEDAVİ

2 yönlüdür: Koruyucu ya da önleyici; iyileştirici.

Koruyucu ya da önleyici tedavi

Travma kökenli yaraların (verem basillerinin bedene girişini kolaylaştıran etken) oluşmasını önlemek amacıyla, ağız sağlığı iyi durumda tutularak üreme gücü fazla olan verem basili ile temas ortadan kaldırılmalıdır.

BCG aşısının yaygın kullanımı, vereme ve beyin zarmdaki ihtilatlarma karşı en iyi önlemdir.

İyileştirici tedavi

Birincil veremde, verem odaklarının ortadan kaldırılması ve lenf düğümlerinin evriminin kısaltılması sözkonusudur. Lenf düğümlerinin evrimi 3 dönemlidir: Büyüme (ağrısız); yumuşama; dışa açılma (irinin, eskiden «sıraca hastalığı» adı verilen çirkin nedbeler bırakan dışa boşalması).

Yara, vereme karşı izoniyazit, streptomisin, PAS, v.b. antibiyotiklerin kullanımıyla yiter. Tedavi en az bir yıl sürdürülmelidir. Yara, yerinde iz bırakmadan yiter ama, ameliyatla çıkarılması gereken lenf düğümleri yara izi bırakırlar. İkincil veremde genel durumu, yani veremi, daha önceden sayılan verem ilaçlarıyla uzun süre tedavi etmek gerekir.